Lahirkan lebih ramai penjawat awam kreatif dan berinovasi
Di Malaysia, sektor awam memainkan peranan penting dalam merancang, melaksanakan serta memantau dasar dan inisiatif pembangunan negara.
PENJAWAT awam merupakan tulang belakang kepada jentera pentadbiran sesebuah negara. Di Malaysia, sektor awam memainkan peranan penting dalam merancang, melaksanakan serta memantau dasar dan inisiatif pembangunan negara.
Justeru, kecekapan dan keberkesanan penjawat awam amat penting dalam memastikan aspirasi negara tercapai. Dalam era digital dan cabaran global masa kini, sifat kreatif dan berinovasi bukan lagi pilihan tetapi satu keperluan kritikal.
Meningkatkan daya kreativiti dan inovasi dalam kalangan penjawat awam bukan sahaja mampu mempertingkatkan mutu perkhidmatan tetapi juga menjadi pemangkin kepada reformasi pentadbiran yang lebih dinamik dan berkesan.
Mengapa Kreativiti dan Inovasi Diperlukan?
Dunia kini bergerak pantas, dipacu oleh kemajuan teknologi, ledakan maklumat serta harapan rakyat yang semakin tinggi terhadap sistem penyampaian perkhidmatan awam.
Dalam konteks ini, penjawat awam tidak lagi boleh bergantung sepenuhnya kepada pendekatan konvensional dan prosedur rutin.
Mereka perlu berani mencuba pendekatan baharu yang lebih cekap, pantas dan relevan dengan keperluan semasa. Kreativiti membolehkan penjawat awam menghasilkan idea-idea baharu dan segar, manakala inovasi memastikan idea tersebut dapat diterjemahkan menjadi penyelesaian praktikal yang memberi impak besar.
Sebagai contoh, dalam situasi pandemik COVID-19, banyak agensi kerajaan berjaya menyesuaikan operasi harian mereka melalui penggunaan platform digital seperti aplikasi janji temu atas talian, sistem perkhidmatan tanpa sentuh dan penyampaian maklumat melalui media sosial. Inisiatif seperti ini lahir daripada keperluan untuk bertindak balas secara pantas terhadap situasi luar jangka, yang menuntut pemikiran kreatif dan tindakan inovatif.
Cabaran dalam Melahirkan Penjawat Awam yang Inovatif
Walaupun terdapat banyak inisiatif dan galakan ke arah inovasi dalam sektor awam, beberapa cabaran utama masih wujud. Antaranya budaya kerja yang terlalu berorientasikan prosedur, ketakutan untuk gagal, dan kekangan birokrasi yang menghalang percubaan terhadap idea-idea baharu.
Tambahan pula, sesetengah organisasi kerajaan masih kurang menyediakan ruang dan peluang untuk eksperimen atau pembangunan idea baharu.
Selain itu, kekurangan latihan berfokuskan pembangunan pemikiran kritikal dan kreatif turut menjadi penghalang. Penjawat awam yang baharu sering kali terikat dengan budaya kerja senior yang lebih selesa dengan kaedah lama, menyebabkan inovasi sukar berkembang.
Untuk mengatasi hal ini, perlu ada reformasi dari segi struktur dan pemikiran, bermula daripada kepimpinan tertinggi hingga ke akar umbi organisasi.
Daripada perspektif Islam, Firman Allah SWT:
Islam tidak pernah menghalang umatnya daripada berfikir secara kritis dan kreatif, malah menganjurkan umatnya supaya menggunakan akal untuk mencari jalan penyelesaian terbaik bagi kebaikan manusia sejagat.
“Sekiranya kami dahulu mendengar atau memikirkan (ajaran itu), tentulah kami tidak termasuk dalam kalangan ahli neraka.” (Surah Al-Mulk: 10)
Ayat ini menunjukkan betapa pentingnya penggunaan akal untuk berfikir dan membuat pertimbangan. Kreativiti dan inovasi adalah antara hasil penggunaan akal yang dianugerahkan Allah SWT untuk memudahkan urusan manusia.
Rasulullah SAW juga menggalakkan umatnya agar sentiasa melakukan penambahbaikan dalam setiap urusan. Dalam sebuah hadis riwayat Muslim, Baginda bersabda: “Sesungguhnya Allah suka apabila seseorang daripada kamu melakukan sesuatu pekerjaan, dia melakukannya dengan tekun (itqan).”
(Hadis Riwayat Muslim)
Strategi Melahirkan Penjawat Awam Kreatif dan Inovatif
Melahirkan lebih ramai penjawat awam yang kreatif dan inovatif memerlukan pendekatan menyeluruh yang melibatkan pembudayaan, latihan dan sokongan struktur yang berkesan. Beberapa strategi utama yang boleh diambil adalah seperti berikut:
1. Pembudayaan Inovasi Secara Menyeluruh
Inovasi perlu dijadikan sebahagian daripada budaya kerja harian dan nilai organisasi. Ini boleh dilakukan melalui kempen kesedaran, pengiktirafan kepada kakitangan yang mencetuskan idea baharu serta penyediaan ruang kolaboratif seperti innovation lab di kementerian dan jabatan. Budaya yang menggalakkan percubaan dan menerima kegagalan sebagai sebahagian daripada proses pembelajaran perlu diterapkan.
2. Latihan dan Pemupukan Bakat
Latihan yang bersifat hands-on dalam bidang reka cipta penyelesaian, pengurusan projek inovasi dan penggunaan teknologi digital perlu dipertingkatkan. Latihan seharusnya bukan sekadar berbentuk ceramah tetapi perlu melibatkan simulasi, kajian kes dan cabaran penyelesaian masalah sebenar. Program seperti Design Thinking, Lean Management, dan Agile Methodology wajar diperluas di sektor awam.
3. Kepimpinan yang Menyokong Inovasi
Pemimpin dalam perkhidmatan awam perlu menjadi contoh dan pendorong kepada inovasi. Mereka harus bersedia mendengar cadangan dari peringkat bawahan dan memberi ruang kepada pelaksanaan idea baharu. Kepimpinan yang terbuka terhadap perubahan dan berani mengambil risiko terkawal merupakan kunci utama kepada kelahiran budaya kerja yang kreatif.
4. Persekitaran Kerja yang Fleksibel dan Digital
Penjawat awam perlu didedahkan dengan persekitaran kerja yang menyokong fleksibiliti serta penggunaan teknologi. Peralihan ke arah pendigitalan sistem, automasi proses dan penggunaan big data boleh membantu meningkatkan kecekapan serta membuka ruang kepada idea baharu dalam pengurusan perkhidmatan.
5. Platform Idea dan Perkongsian Amalan Terbaik
Kerajaan perlu mewujudkan platform pusat untuk penjawat awam berkongsi idea, projek inovatif dan kejayaan dalam melaksanakan penambahbaikan. Platform seperti ini membolehkan pengetahuan dan amalan terbaik disebarluaskan serta mempercepatkan pembelajaran rentas organisasi.
Penutup
Kreativiti dan inovasi bukan hanya milik sektor swasta atau syarikat teknologi, tetapi juga merupakan nadi penting dalam memperkukuh sektor awam. Malaysia memerlukan penjawat awam yang bukan sahaja cekap dan beretika tetapi juga mampu menjadi agen perubahan yang mencetuskan solusi baharu untuk perkhidmatan yang lebih baik.
Dengan komitmen yang berterusan dari pihak kerajaan, pemimpin agensi serta sokongan dasar yang jelas, impian untuk melahirkan lebih ramai penjawat awam yang kreatif dan berinovasi pasti dapat direalisasikan.
—
Ini adalah pandangan peribadi penulis dan tidak semestinya mencerminkan pandangan rasmi MALAYA NEWSROOM.
